Wat zijn Ketonen? En hoe Kun je ze het Beste Meten?
Er zijn verschillende redenen waarom het interessant is om de waardes van ketonen in je lichaam te meten.
Het kan interessant zijn voor mensen die een ketogeen dieet volgen, maar bijvoorbeeld ook voor mensen die diabetes hebben.
Om dit beter te begrijpen is het goed om eerst eens helder te krijgen wat ketonen zijn. Daarnaast zul je op deze pagina gaan ontdekken wat het verschil is tussen ketoacidose en ketose.
Tevens zal worden besproken:
- Wanneer je in ketose bent
- Wat de beste manier is om ketonen te meten (urine, bloed of adem)
- Hoe je een ketonenmeter gebruikt
- Wat je kunt opmaken uit de waardes van ketonen in je bloed
- Hoe je kunt merken/weten dat je in ketose bent
- De gezondheidsvoordelen van ketose/ketonen
Wat zijn ketonen?
Ketonen worden door het lichaam aangemaakt op het moment dat het insulinepeil laag is.
Voor het lichaam is een laag insulinepeil een signaal om ketonen aan te gaan maken als alternatieve brandstof voor glucose (suikers). En dit is goed nieuws! Want ketonen kennen een aantal unieke eigenschappen die suiker niet heeft.
Om te beginnen is het zo dat ketonen een stuk efficiënter kunnen worden omgezet in brandstof (ATP) voor het lichaam. Omdat dit proces een stuk efficiënter verloopt dan bij het verbanden van suikers komen er ook minder vrije radicalen vrij. Dit betekent dat er minder oxidatieve stress plaatsvindt in het lichaam, wat gunstig is om schade van gezonde cellen tegen te gaan. Ketonen vormen op deze manier een vorm van energie die als anti-aging strategie kan werken.
Daarnaast stimuleren ketonen de mitochondriale efficiënte en productie van energie in cellen. Dit zorgt ervoor dat cellen steeds beter worden in het omzetten van ketonen in energie. Dit zorgt voor meer energie en gaat celveroudering tegen.
Ook blijkt uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken dat ketonen functioneren als antioxidant voor hersen- en zenuwcellen. Dankzij deze antioxidante werking kunnen ketonen bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe hersencellen, alsmede de totstandkoming van nieuwe connecties tussen bestaande hersencellen. Ketonen zijn dus goed voor de zogenaamde hersenplasticiteit.
Wanneer ben je in ketose?
Je bent in ketose op het moment dat je lichaam structureel ketonen aan het produceren is. Dit betekent dat je lever ketonen maakt uit vetten.
Dit kunnen opgeslagen lichaamsvetten zijn en uiteraard ook van vetten uit voeding.
Om in ketose te geraken is het belangrijk om het aantal suikers/koolhydraten dat wordt genuttigd te beperken tot een minimum. Op het moment dat het lichaam weinig koolhydraten binnenkrijgt en het insulineniveau laag is, dan zal het lichaam dit als signaal oppakken om ketonen te produceren.
Op dat moment ben je dus "in ketose"
Hoe kun je merken dat je in ketose bent?
Je kunt merken dat je in ketose bent aan de volgende kenmerken:
- Toename van plasbeurten. Het verkeren in ketose als een natuurlijk diureticum, het zorgt er dus voor dat je vocht afdrijft uit je lichaam. Acetoazijnzuur is een ketolichaam dat door de lever wordt gevormd tijdens ketose, en het verlaat jouw lichaam ook weer via je urine. Het is een van de stoffen waarop de urinestrips reageren bij het meten van je ketonenwaarden.
- Droge mond. Doordat je meer plast zal je ook sneller een droge mond krijgen en ook meer dorst hebben. Verzeker jezelf ervan dat je genoeg water drinkt en vul je elektrolyten aan (zoals kalium, magnesium en zout).
- Slechte adem. Aceton is een ketonlichaam dat voor een deel wordt uitgescheiden via je adem. Je adem kan gaan ruiken naar overrijp fruit, of zelfs naar nagellakremover. Over het algemeen is dit slechts tijdelijk en na verloop van tijd gaat het weg.
- Meer energie, minder honger. Het kan zijn dat je eerst door overgangsperiode gaat, ook wel bekend als de ‘Keto Flu’, waarna je veel minder honger zult ervaren gedurende de dag en een ‘heldere’ en energieke mentale staat.
Wat is de beste manier om ketonen te meten?
Naast de bovengenoemde kenmerken waar je aan kunt herkennen dat je in ketose bent (meer plassen, droge mond, fruitige adem), zijn er ook objectieve meetwijzen om vast te stellen of je daadwerkelijk in ketose bent.
Je kunt op verschillende maniere meten of je in ketose bent, maar wat is nu de BESTE manier.
Om deze vraag te beantwoorden is het eerst belangrijk om te weten dat er grofweg drie soorten ketonen zijn in je lichaam die je kunt meten:
- aceton
- acetoacetaat
- beta-hydroxybutryaat (BHB)
Elk van deze ketonen werkt verschillend en kan worden gemeten met verschillende technieken: via je adem, bloed en urine. Dit kun je gewoon thuis doen.
Zo bevindt acetoacetaat zich in urine, aceton in de adem, en BHB bevindt zich in de bloedbaan. Vandaar ook dat er drie verschillende methoden zijn om de waarden van deze ketonen te meten.
De betrouwbaarste manier is om de ketonen in het bloed te meten.
Dit komt omdat aceton (adem) en acetoacetaat (urine) restproducten zijn van ketonenproductie. Naarmate je lichaam steeds efficiënter wordt in het produceren van ketonen, zal het lichaam minder restproducten aanmaken.
Als je dus langer in ketose bent wordt het meten van restproducten in de adem en urine onbetrouwbaarder. Het kan immers zijn dat je WEL in ketose bent, maar simpelweg minder sporen hiervan nalaat in je adem/urine.
Daarom is het meten van ketonen in het bloed - met afstand - de beste manier om je ketonen te meten.
Wat zijn de gezondheidsvoordelen van ketose?
In wetenschappelijke onderzoeken zijn de volgende gezondheidsvoordelen van ketose ontdekt:
- Je cognitieve functioneren en mentale helderheid krijgen een boost
- Verbeterde hersengezondheid
- Vermindering van pijn en ontstekingen
- Verminderde honger
- Verhoogd energiepeil
Wat betekenen de waardes van ketonen in het bloed?
De concentratie van ketonen verschilt per persoon maar ook in iedere situatie. Het is afhankelijk van veel factoren zoals genetische factoren, dieet en fysiek activiteit. In de tabel zijn de concentraties te zijn onder verschillende omstandigheden.
| Bloedconcentratie (millimolaire) | Conditie |
|---|---|
| < 0.2 | niet in ketose |
| 0.2 – 0.5 | lichte ketose |
| 0.5 – 3.0 | voedingsketose |
| 3.0 – 6.0 | uithongeringsketose |
| 15 – 25 | keto-acidose |
Uit de bovenstaande tabel kun je dus ook duidelijk het verschil tussen ketose en ketoacidose zien.
Ketoacidose vindt plaats wanneer de waarden van ketonen in het bloed extreem hoog worden. Dit gebeurt vrijwel uitsluitend bij mensen die diabetes type 1 hebben. Mensen die die dus geen insuline kunnen aanmaken.
Bij eenieder ander persoon functioneert insuline als een "begrenzer" op ketonen in het bloed. Interessant feit is dat ketonen zelfs insulinogeen zijn. Met andere woorden, ketonen zorgen ervoor dat je lichaam insuline aanmaakt. En insuline zorgt er op haar beurt weer voor dat het lichaam minder ketonen aanmaakt.
Dit is een natuurlijk feedbackmechanisme in het lichaam om ervoor te zorgen dat een gezond individu - die geen problemen heeft met insulineproductie, zoals wel het geval is bij diabetes type 1 - geen risico loopt op ketoacidose.
Dit maakt ketose dan ook een veilige, gezonde metabole staat om in te verkeren met diverse bewezen gezondheidsvoordelen.
Hoe gebruik je een ketonenmeter?
Nadat je de druppel bloed op de strip hebt gelegd, wacht je tien tellen. Het bloedniveau van beta-hydroxybutryaat wordt aangegeven in mmol/L. Volgens onderzoek is een niveau van 1,5 tot 3,0 mmol optimaal, maar dit kan per persoon verschillen
De concentratie van ketonen verschilt per persoon maar ook in iedere situatie. Het is afhankelijk van veel factoren zoals genetische factoren, dieet en fysiek activiteit. In de tabel zijn de concentraties te zijn onder verschillende omstandigheden.
Zelf ook jouw ketonen meten met een hoogwaardige ketonenmeter?
Op zoek naar een kwalitatief hoogwaardige ketonenmeter, die ook je glucose- én cholesterolwaarden kan meten? Ketometer.nl heeft een mooie deal voor je!
